เทศกาล วันตรุษจีน เป็นวันเฉลิมฉลองการขึ้นปีใหม่ที่ชาวจีนทั่วโลกรอคอย ตรุษจีนปีนี้ตรงกับวันเสาร์ที่ 10 กุมภาพันธ์ 2567 ถือเป็นเวลาที่ครอบครัวชาวจีนจะมารวมตัวกันมากที่สุด ร่วมทำกิจกรรมไหว้เทพเจ้าและบรรพบุรุษ ทั้งจับจ่ายซื้อของ เตรียมของไหว้ เทศกาลตรุษจีนมีกี่วัน แต่ละวันของตรุษจีนต้องทำอะไรบ้าง เรารวมเรื่องราวน่ารู้มาบอกกัน
ประวัติและประเพณี วันตรุษจีน
เชื่อว่าเทศกาลวันตรุษจีนอาจเริ่มต้นในราชวงศ์โจว ช่วง 1046-256 ปีก่อนคริสต์ศักราช ซึ่งชาวจีนเริ่มนิยมกราบไหว้เทพเจ้าและบรรพบุรุษเพื่อขอพรให้มีกินมีใช้ตลอดปี โดยปกติวันตรุษจีนแต่ละปีไม่ตรงกัน มักจะเป็นในช่วงปลายเดือนมกราคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ ในปีนี้ก็เช่นกัน ซึ่งตรงกับช่วงปลายฤดูหนาวถึงต้นฤดูใบไม้ผลิ ตามปฏิทินจันทรคติของจีน
ในโอกาสฉลองตรุษจีนหรือเทศกาลต้อนรับฤดูใบไม้ผลิ (ชุนเจี๋ย) และยังถือเป็นการเริ่มต้นฤดูเพาะปลูกด้วย เริ่มตั้งแต่วันที่ 8-10 กุมภาพันธ์ 2567 ประกอบด้วย “วันจ่าย วันไหว้ วันเที่ยว” ควรทำอะไรบ้างเพื่อความเป็นสิริมงคล
“วันจ่าย” (ตื่อเส็ก) คือ วันสิ้นปีก่อนถึง ตรุษจีน หนึ่งวัน เป็นวันจับจ่ายซื้อเครื่องเซ่นไหว้ตามธรรมเนียมปฏิบัติ รวมถึงอาหารและผลไม้ สำหรับสถานที่ที่คนชอบไปซื้อของคือ เยาวราช, ตลาดคลองเตย, ห้างสรรพสินค้า หรือตลาดใกล้บ้าน
“วันไหว้” โดยปกติจะไหว้ 3 ช่วงเวลา คือ
-ช่วงเช้ามืด เริ่มทำพิธีไหว้เทพเจ้า (ป้ายเล่าเอี๊ย) มีเครื่องเซ่นไหว้ต่างๆ มีเนื้อสัตว์สามอย่าง ได้แก่ หมูสามชั้นต้ม ไก่ต้ม เป็ดต้ม หรือเพิ่มตับ ปลา เป็นเนื้อสัตว์ห้าอย่าง รวมทั้งเหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง
-ช่วงสาย เริ่มทำพิธีไหว้ (ป้ายแป๋บ้อ) เป็นการไหว้บรรพบุรุษ พ่อแม่ หรือญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว ถือเป็นการแสดงความกตัญญูตามคติจีน เครื่องประกอบการไหว้ส่วนมากจะเลือกอาหารคาวหวานที่บรรพบุรุษผู้ล่วงเคยชอบ ได้แก่ หมู เป็ด ไก่ มีทั้งอาหารคาวหวาน เผากระดาษเงินกระดาษทอง เสื้อผ้ากระดาษ ทำพิธีไหว้ให้เสร็จก่อนเที่ยง แล้วผู้ใหญ่จะแจกซองอั่งเปาให้เด็กๆ เป็นของขวัญมงคลรับปีใหม่
-ช่วงบ่าย เริ่มทำพิธีไหว้ผีพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว พร้อมทั้งไหว้ผีไม่มีญาติ (ป้ายฮ่อเฮียตี๋) เครื่องไหว้จะเป็น คือ ขนมเข่ง ขนมเทียน เผือกเชื่อมน้ำตาล เผากระดาษเงินกระดาษทอง ปิดท้ายด้วยการจุดประทัดขับไล่สิ่งชั่วร้าย
“วันเที่ยว” (ป้ายเจีย หรือวันชิวอิก) ถือเป็นวันปีใหม่ของจีน ชาวจีนทุกคนจะหยุดทำงาน สวมเสื้อผ้าสวยงามสีสันสดใสพากันออกไปท่องเที่ยวและเดินสายไหว้ขอพรญาติผู้ใหญ่หรือผู้ที่เคารพรัก นิยมนำส้มสีทองไปมอบให้กัน เชื่อว่าเป็นเหมือนการนำความสุขหรือโชคลาภไปให้ ส่วนญาติผู้ใหญ่เตรียมแจกอั่งเปาซองสีแดง เพื่อเริ่มต้นปีใหม่ด้วยความเฮงๆ ในวันตรุษจีน
5 สิ่งที่ทำแล้วเฮงใน วันตรุษจีน
เคล็ดลับดีๆ ในวันตรุษจีนมีหลายอย่างที่ต้องทำเพื่อให้ก้าวเข้าสู่ปีใหม่อย่างเป็นมงคลและมีความสุข ใครที่เคร่งมากๆ ห้ามพลาดแม้แต่ข้อเดียว
- รวมญาติกินเกี๊ยว ตรุษจีนเป็นวันรวมญาติของครอบครัวชาวจีน ช่วงเช้าหลังจากไหว้เจ้าเสร็จแล้ว ทุกคนจะร่วมโต๊ะกินเกี๊ยวกันก่อน เนื่องจากเกี๊ยวมีลักษณะเหมือนกับเงินของจีน การกินเกี๊ยวจึงเหมือนกับอวยพรให้มั่งมีเงินทอง หลายคนกินเจมื้อแรกเพื่อให้ได้บุญตั้งแต่ต้นปีและตลอดไป
- ประดับคำอวยพรปีใหม่ ส่วนมากจะเป็นคำอวยพรและกลอนคู่วันตรุษจีน อวยพรให้มั่งมีเงินทอง เป็นการเสริมสิริมงคลตามวัฒนธรรมความเชื่อของชาวจีน แนะนำให้ติดกลอนคู่สีแดง (ตุ้ยเหลียน) ไว้สองข้างประตูบ้าน ในห้องนอน ตู้เก็บของ หรือติดข้างกำแพง
- สวมเสื้อสีสดตัวใหม่ คนจีนนิยมซื้อเสื้อใหม่สีสันสดใสเพื่อสวมใส่วันมงคล เชื่อกันว่าความสว่างสดใสและสิ่งใหม่ๆ เป็นสิริมงคลแก่ชีวิต โดยเฉพาะเสื้อสีแดงเป็นมงคล เสริมดวงโชคลาภ มีเงินทองร่ำรวยมั่งคั่ง
- แจกอั่งเปา ใน วันตรุษจีน มีธรรมเนียมที่ผู้ใหญ่แจกซองอั่งเปาสีแดงให้เด็กเล็กๆ หรือคนที่มีอายุน้อยกว่า เพื่อมอบโชคดีพร้อมกล่าวสวัสดีปีใหม่ โดยปกติแล้วเงินที่ใส่ในซองอั่งเปาจะเป็นตัวเลขคู่ซึ่งเป็นเลขมงคล เช่น 400, 800, 1,200 หรือ 2,000 บาท รวมถึง 800 บาท เพราะเลข 8 เป็นเลขนำโชคที่นิยมกันมากที่สุด เพราะอ่านออกเสียง “ปา” คล้ายกับ “ฟา” ที่หมายถึงความร่ำรวย ความรุ่งเรือง จะเรียกว่ามีโชคสองต่อก็ได้
- มอบส้มอวยพรผู้ใหญ่ วันตรุษจีนลูกหลานมักเดินทางไปเยี่ยมญาติผู้ใหญ่ ธรรมเนียมการมอบส้มอวยพรผู้ใหญ่เป็นผลไม้มงคลที่ขาดไม่ได้เลย โดยจะนำส้ม 4 ผลไปขอพร ผู้รับจะแบ่งส้มกลับคืนมา 2 ผล ถือเป็นการส่งพรกลับคืนมา คำว่า ส้ม ภาษาจีนคือ จวี๋ ออกเสียงคล้ายคำว่า จี๋ แปลว่า สิริมงคล ส้มจึงเป็นสัญลักษณ์ของโชคดีและความมั่งคั่ง มีกินมีใช้ตลอดปี
ของแต่งบ้านมงคลต้อนรับวันตรุษจีน
ก่อนถึงวันตรุษจีนจะมีของแต่งบ้านเป็นมงคล แต่ละชิ้นมีความหมายดีเป็นสิริมงคล เสริมโชคลาภและความมั่งคั่งในปี 2567 มาดูกันว่ามีอะไรบ้าง
-โคมไฟสีแดง ในช่วง วันตรุษจีน และเทศกาลต่างๆ เรามักจะเห็นโคมไฟสีแดงทรงกลมหรือทรงกระบอก เป็นของประดับตกแต่งที่นิยมใช้บริเวณหน้าประตูอาคาร เหนือประตูบ้าน หรือแม้แต่แขวนในรถ เรียกว่า โคมเต็งลั้ง มาจากภาษาจีนคำว่า “หงเซ่อเติงหลง” แปลว่า โคมไฟสีแดง เป็นสีแห่งความโชคดีของชาวจีน โคมไฟส่องแสงสว่างไสวสวยงามและเป็นมงคล บนโคมไฟมักจะมีตัวอักษรเขียนคำมงคลด้วยหมึกสีทอง เช่น ร่ำรวย อายุยืน สุขภาพแข็งแรง หรือรูปภาพที่มีความหมายมงคล เช่น รูปนกกระเรน รูปปลา รูปเด็กคู่ เป็นต้น
-ต้นส้มหรือผลส้ม ผลไม้ที่ขาดไม่ได้ในเทศกาลตรุษจีน ส้มมีสีเหลืองอร่ามเหมือนสีทอง หมายถึง เงินทอง โชคลาภ และความมั่งคั่งร่ำรวย ต้นส้มหรือผลส้มนำพาสิ่งดีๆ เข้ามาในชีวิต ไม่ว่าจะเป็นต้นส้มจี๊ดใส่กระถางนำมาประดับทั้งต้น หรือส้มแมนดารินผลสวยๆ นำมาจัดใส่จานประดับโต๊ะ เชื่อกันว่าถ้าปลูกต้นส้มไว้หน้าอบ้านจะส่งผลดีต่อเจ้าของบ้านและทุกคนในครอบครัวให้ร่ำรวยเงินทอง มีความเจริญรุ่งเรือง มีโอกาสดีและมีโชคลาภเข้ามาในชีวิตโดยไม่ทันตั้งตัว
-กระดาษตัดลวดลายมงคล หรือเปเปอร์คัตติ้ง มีทั้งตัวอักษรจีน รูปภาพสัตว์ ดอกไม้ ผลไม้ ซึ่งมีความหมายเป็นมงคล เช่น ลูกท้อหมายถึงอายุยืน, ดอกโบตั๋นหมายถึงชื่อเสียงและความร่ำรวย, มังกรหมายถึงความยิ่งใหญ่ เป็นต้น
วันตรุษจีน ไม่ถือเป็นวันหยุดราชการ แต่ธุรกิจและห้างร้านหลายแห่งหยุดทำงานเพื่อให้ลูกจ้างได้ร่วมเฉลิมฉลองเทศกาลนี้ การซื้อของตกแต่งบ้านวันตรุษจีนถือเป็นการเสริมดวงให้ร่ำรวย สุขภาพแข็งแรง ชีวิตก้าวหน้า เป็นการเอาฤกษ์เอาชัยต้อนรับโชคลาภที่จะเข้ามาและพบเจอแต่สิ่งดีๆ
