แม้จะมองไม่เห็นด้วยตาแต่ก็สัมผัสด้วยใจได้ว่า ” พระภูมิเจ้าที่ ” คือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในบริเวณบ้านที่คอยปกปักรักษาคุ้มครองบ้านเรือน เป็นความเชื่อเรื่องเหนือธรรมชาติซึ่งถูกส่งต่อกันมายาวนานจึงเกิดเป็นข้อปฏิบัติในการ ไหว้เจ้าที่บ้าน เพื่อความเป็นสิริมงคล แต่ด้วยความเคยชินในการเรียกรวบว่า พระภูมิเจ้าที่ จึงอาจจะมีผู้เข้าใจผิดคิดว่า “ พระภูมิ ” และ “ เจ้าที่ ” คือสิ่งเดียวกันแต่แท้จริงแล้ว
พระภูมิ คือเทวดาในระดับภุมมเทวาหรือเทพยดาที่มาอาศัยอยู่บนพื้นมนุษย์ซึ่งถูกอัญเชิญให้เข้ามาปกป้องดูแลอาณาเขตและสมาชิกภายในบ้าน ศาลพระภูมิมักจะอยู่หน้าบ้านโดยตัวศาลมีเพียงเสาเดียวและสูงกว่าศาลเจ้าที่
เจ้าที่เจ้าทาง คือดวงจิตวิญญาณเจ้าของที่ดินเดิม เจ้าบ้านเจ้าเรือนดั้งเดิม หรือบรรพบุรุษซึ่งอาศัยอยู่ในที่แห่งนี้มาช้านาน ศาลเจ้าที่เจ้าทางสามารถตั้งได้ทั้งในบ้านและหน้าบ้าน หากอยู่หน้าบ้านต้องมีความสูงน้อยกว่าศาลพระภูมิ ส่วนใหญ่มักจะเป็นเรือนไทยจำลอง 4 เสา หรือ 6 เสา
ดังนั้นการไหว้เจ้าที่บ้านจึงเหมือนเป็นการทำความเคารพ ให้เกียรติ ฝากเนื้อฝากตัว และขอขมากับผู้ที่อยู่อาศัยมาก่อน หรือเจ้าของที่ดินเจ้าของบ้านเดิมเพื่อช่วยเปิดทางให้อยู่ร่มเย็นเป็นสุข มีโชค มีทรัพย์ การไหว้เจ้าที่บ้านจึงเป็นธรรมเนียมที่คนไทยนิยมปฏิบัติเรื่อยมาโดยไม่มีการกำหนดตายตัวว่าจะต้องไหว้ทุกกี่วันหรือต้องไหว้วันที่เท่าไหร่ เพียงแต่มีข้อแนะนำให้ไหว้ทุก 3-6 เดือน ช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการไหว้เจ้าที่ คือเวลา 09:09 น. หรือ 12:00 น. ของวันอังคารหรือวันเสาร์ และสามารถไหว้ได้ทุกเดือนตามสะดวก ยกเว้นเดือนเมษายนซึ่งเป็นเดือนร้อน และตุลาคมซึ่งเป็นเดือนที่สัมภเวสีจะมาขอส่วนบุญจึงไม่นิยมไหว้เจ้าที่บ้าน
สิ่งที่ต้องเตรียมในการ ไหว้เจ้าที่บ้าน
- ธูป 5 ดอก
- เทียน 2 เล่ม
- น้ำชาหรือน้ำเปล่า 5 แก้ว
- ดอกดาวเรือง 9 ดอก
- ผลไม้มงคล 9 ชนิด เช่น ส้ม กล้วย องุ่นแดง แอปเปิลแดง ลิ้นจี่ สาลี่ ลูกพลับ ทับทิม แก้วมังกร หรือผลไม้อื่นๆ ที่ให้ความหมายเป็นมงคล
- หมาก พลู 9 คำ
- ผ้าขาวบาง 1 ผืน
ซึ่งทั้งหมดนี้หาซื้อให้ได้ง่ายตามท้องตลาดทั่วไป และปัจจุบันสะดวกมากยิ่งขึ้นเพราะสามารถเลือกซื้อเลือกช็อปผ่านระบบออนไลน์ได้ ไม่ว่าจะเป็นธูปเทียน ชา ผ้าขาวบาง ภาชนะต่าง ๆ เมื่อจัดเตรียมสิ่งของทุกอย่างเรียบร้อยแล้วก็มาถึงขั้นตอนการไหว้เจ้าที่บ้าน ทั้งนี้เจ้าของบ้านสามารถทำได้เองโดยไม่จำเป็น ต้องเชิญพราหมณ์หรือนิมนต์พระสงฆ์เนื่องจากมีขั้นตอนไม่ยุ่งยาก
วิธี ไหว้เจ้าที่บ้าน
1. ทำความสะอาดพื้นที่บริเวณที่จะไหว้รวมทั้งศาลเจ้าที่(ถ้ามี)ให้เรียบร้อย
2. จัดวางโต๊ะบริเวณหน้าศาลเจ้าที่ หากไม่มีศาลเจ้าที่จะต้องจัดวางโต๊ะกลางแจ้งให้พ้นชายคาบ้าน โดยผู้ไหว้ต้องหันหน้าเข้าหาตัวบ้านแล้วปูผ้าขาวบางลงบนโต๊ะจากนั้นนำของไหว้ทั้งหมดมาจัดเรียงบนผ้าขาวบาง
3. จุดธูปเทียน และท่องบทสวด ตามด้วยคำขอขมาเจ้าที่เจ้าทาง
ข้าแต่เจ้าที่เจ้าทาง เจ้าของที่เจ้าของทาง เจ้าของบ้านเจ้าของเรือน
บ้านเลขที่… (บ้านเลขที่ที่อาศัยอยู่) บ้านหลังนี้
วันนี้เป็นวันดี ข้าพเจ้า… (ชื่อ-นามสกุล) นำเครื่องสักการะบูชามาตั้งถวายเพื่อขอขมากรรม
หากมีสิ่งใดก็ตามที่ข้าพเจ้าได้ทำผิดไปทั้งตั้งใจก็ดี ไม่ตั้งใจก็ดี ทั้งรู้ก็ดี ไม่รู้ก็ดี
ข้าพเจ้าขออโหสิกรรมท่าน ขอท่านจงโปรดงดโทษ เว้นโทษ และอโหสิกรรมให้แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
และโปรดช่วยให้ข้าพเจ้า… (คำอธิษฐานขอพรของตนเอง)
4.เมื่อธูปหมดให้ดับเทียน แล้วลาของไหว้โดยใช้มือจับที่พานหรือภาชนะใส่ของไหว้พร้อมกล่าวว่า “ขอเดนขอทานให้ลูกให้หลานกินเพื่อความเป็นสิริมงคล” จากนั้นจึงค่อยนำผลไม้ไปรับประทาน
บทสวดไหว้เจ้าที่เจ้าทาง
“อิติสุคะโต อะระหังพุทโธ นะโมพุทธายะ ปะฐะวีคงคาพระภุมมะเทวา ขะมามิหัง ” (3 จบ)
เสร็จแล้วท่องตามด้วย นะโม 3 จบ
เจ้าที่ เทวดานัง ปิยะสุตวา มหาลาโภ ประสิทธิลาภา ประสันนะจิตตาศรีทาสุตถี พระวันตุเมฯ
ขอบารมี พระภูมิเจ้าที่เจ้าทาง บัดนี้ข้าพเจ้า (ชื่อ-นามสกุล) ขอจุดธูปเพื่อสักการะเทพ 16 ชั้นฟ้า 15 ชั้นดิน
จงเปิดทางทรัพย์ ให้ตลอดทั้งวันนี้ข้าพเจ้าได้รับข่าวดี ค้าขายร่ำรวย ตลอดทั้งวันด้วยเทอญ.
การไหว้เจ้าที่มีหลายแบบ ขึ้นอยู่กับความสะดวกและความสมัครใจ เช่น บางตำราของไหว้จะเหมือนกับของถวายพระทั่วไปแต่อาจจะมีการเพิ่มเหล้า หรือบุหรี่เข้ามา บ้างนิยมจัดเป็นอาหารคาวหวานครบสำรับ หรือถ้าเป็นคนไทยเชื้อสายจีนอาจจะมีการเพิ่มกระดาษเงิน-กระดาษทองตามความเชื่อก็ได้
การไหว้เจ้าที่เป็นความเชื่อที่ปฏิบัติสืบทอดกันมานานเพื่อเสริมสิริมงคลให้ชีวิตอยู่เย็นเป็นสุข ทั้งยังมีการไหว้เจ้าที่เพื่อความเจริญรุ่งเรืองในการประกอบธุรกิจ ทำมาค้าขายคล่อง เงินทองไหลมาเทมา ซึ่งการไหว้เจ้าที่เพื่อขอโชคลาภทางธุรกิจนั้นมีวิธีการเหมือนไหว้เจ้าที่บ้านเพียงแต่อาหารที่ไหว้เสร็จเรียบร้อยแล้วต้องไม่รับประทานเอง ควรนำไปแจกจ่ายหรือให้ทาน เพราะเชื่อกันว่าอานิสงค์แห่งการให้ทานนั้นจะทำให้เจ้าที่เจ้าทางเมตตาผู้ไหว้มากขึ้น โอกาสสมหวังในสิ่งที่ขอทางธุรกิจก็มีมากขึ้น
แม้ความเชื่อในเรื่องเหล่านี้จะสวนทางกับสังคมยุคใหม่เช่นในปัจจุบัน แต่ก็มีผู้คนจำนวนไม่น้อยที่พร้อมจะสืบทอดวิถีปฏิบัตินี้เพื่อความเป็นมงคลและสบายใจในการใช้ชีวิต การไหว้เจ้าที่เจ้าทาง อย่างถูกต้องจึงเป็นเรื่องที่ควรสานต่อให้คนรุ่นหลังได้ทราบต่อไป
ที่มาข้อมูล : kapook, leowood , bkkcitismart , baania
Comments 3