วิตามินเป็นสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย หลัก ๆ แล้ววิตามินจะช่วยในเรื่องของการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย ช่วยให้ระบบต่าง ๆ ของร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น วิตามินมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีประโยชน์ต่อร่างกายแตกต่างกันไป วิตามินที่เรารู้จักกันจะมีวิตามินเอ วิตามินบี วิตามินซี วิตามินดี วิตามินอี และวิตามินเค สำหรับวันนี้เราจะมาเจาะลึกถึงวิตามินบีกัน
วิตามินบี คืออะไร
Vitamin B คือวิตามินที่ละลายน้ำได้ มีชนิดย่อยอยู่ 10 ชนิด เรียกรวมว่า กลุ่มวิตามินบีรวมหรือวิตามินบีคอมเพล็กซ์ ประโยชน์ของวิตามินบีโดยรวมคือช่วยสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย ช่วยเรื่องระบบประสาทและอารมณ์ วิตามินบีเป็นสารอาหารที่พบได้ในอาหารทั่วไปที่เรารับประทาน เช่น ธัญพืช นม โยเกิร์ต ไข่ขาว ผักใบเขียว เนื้อปลา เนื้อไก่ พืชตระกูลถั่ว ตับ เห็ด ผลไม้ ฯลฯ แต่วิตามินบีเป็นวิตามินที่ไม่สามารถสะสมในร่างกาย เราจึงต้องรับประทานอาหารที่มีวิตามินบีอย่างสม่ำเสมอเป็นประจำเพื่อให้ร่างกายไม่ขาดวิตามินบีและได้รับวิตามินอย่างเพียงพอ
Vitamin B มีกี่ชนิด มีประโยชน์อย่างไรบ้าง
วิตามินบีรวมประกอบด้วยวิตามินบีทั้งหมด 10 ชนิด รวมทั้งยังมีโคลีน พาบา และอิโนซิทอล ซึ่งเป็นสารอาหารที่ร่างกายต้องการจัดอยู่ในกลุ่มวิตามินบีรวมด้วยเช่นกัน สำหรับประโยชน์ของวิตามินบีแต่ละชนิดที่เป็นจุดเด่นมีดังนี้
- Vitamin B1 ช่วยบำรุงระบบประสาท ช่วยให้หัวใจทำงานได้ปกติ
- Vitamin B2 ช่วยบำรุงผิวพรรณ เส้นผม และเล็บ
- Vitamin B3 ช่วยลดคอเลสเตอรอลและเผาผลาญไขมันของร่างกาย
- Vitamin B5 ช่วยลดคอเลสเตอรอลและลดผลข้างเคียงจากการใช้ยาปฏิชีวนะ
- Vitamin B6 ช่วยสร้างภูมิต้านทานของร่างกาย
- Vitamin B7 ช่วยป้องกันการเกิดผมหงอกก่อนวัย ป้องกันโรคที่เกี่ยวกับหนังศีรษะหรือเส้นผม
- Vitamin B9 ช่วยเรื่องผิวพรรณ แก้ปัญหาสีผิวไม่สม่ำเสมอ
- Vitamin B12 ช่วยเรื่องระบบประสาท ลดความเครียด ทำให้มีสมาธิและความจำดีขึ้น
- Vitamin B15 ช่วยลดความอยากดื่มสุรา รักษาอาการเมาค้าง และป้องกันตับจากโรคมะเร็ง
- Vitamin B17 ช่วยป้องกันภาวะเสื่อมของสมอง มีความเชื่อกันว่าวิตามินชนิดนี้ช่วยป้องกันมะเร็งได้ แต่อยู่ในระหว่างการศึกษาผลอย่างจริงจัง
แม้วิตามินบีทุกชนิดจะมีประโยชน์ แต่หากได้รับปริมาณมากเกินไปก็มีผลข้างเคียงที่เป็นผลเสียได้เช่นกัน ดังนั้นควรศึกษาปริมาณวิตามินบีแต่ละชนิดที่ร่างกายควรได้รับในแต่ละวัน และไม่ควรรับเกินกว่ามาตรฐานที่กำหนด ในกรณีของการรับประทานวิตามินในรูปอาหารเสริมมีข้อแนะนำให้รับประทานเป็นวิตามินบีรวม จะได้ประสิทธิภาพดีกว่ารับประทานแยก เพราะวิตามินบีแต่ละชนิดเมื่อรับประทานแล้วจะมีผลส่งเสริมกัน
อาการของคนขาด วิตามินบี
สำหรับ 10 อาการของคนขาดวิตามินบีที่เราต้องรู้เท่าทันมีดังนี้
- ร่างกายอ่อนเพลีย เป็นอาการของการขาดวิตามินบีแทบทุกชนิด
- มีอาการชาตามนิ้วมือนิ้วเท้า อาการเหน็บชาพบได้ในคนขาดวิตามินบี 1 โดยจะมีอาการตะคริว ปวดน่อง แขนขาไม่มีแรงร่วมด้วย และพบในคนขาดวิตามินบี 12 ด้วย ทำให้ระบบประสาททำงานผิดปกติส่งผลให้มีอาการชาที่มือและเท้า
- ท้องผูก อาหารไม่ย่อย เป็นอาการของคนขาดวิตามินบี 1 และบี 2 ที่ช่วยเรื่องประสิทธิภาพของระบบย่อยอาหาร โดยเฉพาะวิตามินบี 1 ที่ช่วยย่อยแป้งได้ดี
- เป็นแผลที่มุมปาก เป็นอาการของคนขาดวิตามินบี 2 ที่เป็นพระเอกเรื่องของการเกิดแผลในช่องปากและโรคปากนกกระจอก
- ตาสู้แสงไม่ได้ เป็นภาวะที่เกิดกับคนที่ขาดวิตามินบี 2 ทำให้ตาไวต่อแสง มีอาการแสบตา หรือเลือดออกในตาได้
- ผิวหนังอักเสบ เป็นอาการของคนขาดวิตามินบี 6 มีผื่นผิวหนังอักเสบ ร่วมกับอาการซีด มีกล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือภายในช่องปากเกิดการอักเสบ และพบในคนขาดวิตามินบี 3 ที่จะเกิดอาการผิวหนังหยาบ แห้ง ตกสะเก็ด มีอาการคัน
- นอนหลับยาก เป็นภาวะของคนขาดวิตามินบี 5 เพราะวิตามินบี 5 ช่วยโดยตรงในเรื่องการทำงานของสมอง ซึ่งส่งผลช่วยเรื่องการนอนหลับ
- ผมร่วง เป็นอาการหนึ่งของคนขาดวิตามินบี โดยพบได้ทั้งคนที่ขาดวิตามินบี 2 วิตามินบี 6 วิตามินบี 9 และวิตามินบี 12
- มีภาวะโลหิตจาง เป็นอาการของคนขาดวิตามินบี 12 มักพบในคนที่ไม่รับประทานเนื้อสัตว์ ผู้ที่รับประทานมังสวิรัติหรือวีแกน เพราะวิตามินบี 12 ไม่พบในผัก การขาดวิตามินบี 12 ทำให้เม็ดเลือดแดงทำงานผิดปกติเกิดเป็นภาวะโลหิตจาง
- หายใจเร็ว หัวใจเต้นเร็ว เป็นอาการของคนขาดวิตามินบี 1 ที่ช่วยในเรื่องการทำงานของหัวใจ จึงทำให้หัวใจเต้นเร็วและหายใจเร็วกว่าปกติ
วิธีป้องกันอาการขาด Vitamin B
วิตามินบีแม้เป็นสารอาหารที่พบได้ในอาหารทั่วไปที่เรารับประทานในชีวิตประจำวัน แต่วิตามินบีไม่สามารถสะสมในร่างกายจึงจำเป็นต้องได้รับวิตามินบีทุกชนิดอย่างสม่ำเสมอเข้าสู่ร่างกาย วิธีป้องกันการขาดวิตามินบีมีดังนี้
- ไม่เลือกรับประทานอาหารเฉพาะที่ชอบ ทานซ้ำ ๆ หรือทานแค่ไม่กี่อย่าง
- ควรรับประทานอาหารให้หลากหลาย ให้ครบ 5 หมู่ มีอาหารที่มีวิตามินบีอยู่หลากหลายแต่รับประทานแล้วทำลายหรือขัดขวางการดูดซึมวิตามินบีอีกชนิดอยู่ด้วย เราไม่สามารถทราบได้ว่าควรรับประทานอะไรในปริมาณเท่าใดอย่างแน่ชัด วิธีป้องกันไม่ให้เกิดภาวะการขาดวิตามินบีชนิดใดชนิดหนึ่ง จึงควรรับประทานอาหารให้หลากหลายและครบ 5 หมู่
- เลือกรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมวิตามินบีรวมหรือวิตามินบีคอมเพล็กซ์ เพื่อป้องกันภาวะขาดวิตามินบี โดยในผลิตภัณฑ์เสริมจะมีวิตามินบีแต่ละชนิดในปริมาณที่ร่างกายต้องการมากน้อยต่างกันในแต่ละวัน โดยให้รับประทานตามคำแนะนำ เพราหากมากเกินจำเป็นจะเกิดผลเสียกับร่างกายได้
Vitamin Bทุกชนิดเป็นวิตามินที่มีประโยชน์และจำเป็นต่อร่างกาย หากร่างกายขาดวิตามินบีตัวใดตัวหนึ่งไปก็อาจส่งผลให้เกิดอาการต่าง ๆ ตามมาได้ เราจึงควรรับประทานอาหารหรือผลิตภัณฑ์เสริมวิตามินบีรวมเพื่อให้มั่นใจว่าร่างกายได้รับวิตามินบีครบถ้วน
ที่มาข้อมูล: trueplookpanya , HD , medthai , Interpharma , haamor , haamor , MedPark , Hualandaiwee